KỸ THUẬT TRỒNG SẦU RIÊNG

BÀI 6: Phòng trừ sâu bệnh trên sầu riêng

1. SÂU ĐỤC QUẢ (Conogethes Punctiferalis)

Dấu hiệu gây hại

• Sâu đục quả thường xuất hiện chủ yếu ở trên hoa và trên quả sầu riêng
• Trên hoa: bướm thường đẻ trứng trên các chùm hoa. Sâu non nở ra ăn phần cuống hoa, đục vào bên trong hoa, ăn cánh hoa, nhụy đực và nhụy cái làm cho hoa bị hư và rụng. Dễ dàng nhìn thấy lỗ đục và phân màu nâu đen thải ra rất nhiều ngay trên cuống hoa. Sau đó, sâu hóa nhộng trên cây bên trong kén bằng hoa và phân kết dính lại.
• Trên quả: sâu gây hại từ giai đoạn quả còn non đến trưởng thành, trứng sâu được đẻ rải rác trên các quả non. Sâu non khi nở bò rất nhanh và đục ngay vào quả. Thực tế, sâu thường gây hại ở quả mọc thành chùm hơn là quả đơn độc. Khi bị sâu đục quả sẽ bị biến dạng, đổi thành màu đen và rụng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng thương phẩm. Đồng thời, là nơi truyền bệnh cho các loại nấm, virus, vi khuẩn đặc biệt là bệnh thối quả.

Biện pháp phòng trừ

• Nuôi và duy trì thiên địch có lợi như kiến sư tử, chim sâu, bọ ngựa; cùng với nhiều loại nhện có khả năng bắt và ăn thịt bướm sâu đục quả.
• Thường xuyên thăm vườn, nhất là giai đoạn ra hoa, tạo quả để phát hiện sớm và có biện pháp xử lý kịp thời.
• Thu gom và tiêu hủy những chùm hoa có sâu hoặc quả tấn công.
• Tỉa cành hàng năm để tạo thông thoáng vườn cây, tỉa bỏ bớt những quả kém phát triển trong chùm. Đối với những chùm quả chưa bị nhiễm nên sử dụng dụng cụ để kê giữa các quả để giảm rủi ro gây hại.
• Phun ngừa sâu vào giai đoạn ra hoa và quả. Mật độ sâu phát triển mạnh nhất vào giai đoạn quả một tháng tuổi đến hai tháng tuổi. Trường hợp sâu đục quả tấn công với mật độ cao, nên sử dụng thươc hóa học để xử lý: Bacillus thuringiensis var. kurstaki, Spinosad, Chlorantraniliprole, Pyriproxyfen,…

Lưu ý: Cần phun thuốc trừ sâu thật kỹ và ướt thật đều quả vào giai đoạn vừa nêu trên để đạt được hiệu quả phòng trị cao. Đảm bảo thời gian cách ly khi phun thuốc để tránh dư lượng thuốc tồn dư trong quả gây ngộ độc cho người tiêu dùng.

• RẦY XANH (Amrasca Sp.)

Dấu hiệu gây hại

• Rầy xanh thường gây hại ở lá non của sầu riêng.
• Thành trùng lẫn ấu trùng đều gây hại bằng cách chích hút lá non.
• Ấu trùng thường xuất hiện ở các lá non còn xếp lại, chưa mở ra. Thành trùng thường
  hiện diện ở mặt dưới lá.
• Lá bị hại thường có triệu chứng cháy, chuyển thành màu nâu hoặc vàng. Sau đó thì rụng đi.

Biện pháp phòng trừ

• Nhện, bọ rùa, bọ xít ăn sâu, chuồn chuồn cỏ là thiên địch có lợi. Đồng thời là cánh tay đắc lực trong công cuộc diệt trừ rầy xanh hại sầu riêng.
• Thường xuyên cắt tỉa, vệ sinh và theo dõi vườn.
• Khi cây vừa búp đọt, phun 2-3 lần các loại thuốc có các hoạt chất như: Clothianidin,  Abamectin, Spirotetramat, Buprofezin,…
• RẦY PHẤN (Allocaridara Malayensis Crawford)

Dấu hiệu gây hại

• Rầy phấn là một trong những sâu hại sầu riêng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến giá trị thương phẩm.
• Các thành trùng và ấu trùng thường sống ở mặt dưới lá và chích hút các lá non.
• Các lá bị hại thường có những chấm màu nâu. Khi bị hại nặng, lá rụng hàng loạt làm ảnh hưởng đến sự phát triển, ra hoa và đậu quả của cây.
• Rầy phấn còn tiết ra mật ngọt tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển.
• Giai đoạn rầy phấn hại sầu riêng thường sinh trưởng và gây hại nhiều nhất ở các tháng mùa nắng.

Biện Pháp Phòng Trừ

• Để xử lý rầy phấn hại sầu riêng. Bạn nên tạo điều kiện thuận lợi cho các loài ong ký sinh, bọ rùa. Nhằm giảm mật độ rầy phấn ở mức thấp nhất.
• Thường xuyên cắt tỉa, vệ sinh và theo dõi vườn.
• Khi cây vừa búp đọt, phun các loại thuốc có chứa hoạt chất như: Clothianidin, Abamectin, Spirotetramat, Buprofezin,..
• BỌ TRĨ (Scirtothrips Dorsalis)

Dấu hiệu gây hại

• Bọ trĩ thường tấn công gây hại trên hoa và quả non. Chúng có thể sống nhờ vào ký chủ là cỏ dại và những cây khác.
• Thời gian sinh trưởng ngắn và rất mau kháng thuốc BVTV.
• Bọ trĩ thường tấn công và gây hại nặng trong mùa nắng. Chủ yếu là vào giai đoạn ra đọt non làm rụng lá non. Bọ trĩ cũng tấn công hoa và quả non.

Biện pháp phòng trừ

• Khi phát hiện có bọ trĩ, phun các loại nông dược chứa các hoạt chất như: Spinetoram, Clothianidin, Abamectin,…
• Thường xuyên cắt tỉa, vệ sinh cỏ dại
• Theo dõi vườn để có biện pháp xử lý kịp thời, nhanh chóng
• RỆP SÁP (Planococcus Sp.)

Dấu hiệu gây hại

• Thường gây hại chủ yếu ở quả và hút dịch vỏ quả. Ngoài ra, dịch tiết của chúng tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển, làm vỏ quả bị đen.
• Rệp sáp gây hại trong suốt giai đoạn phát triển của quả từ khi còn nhỏ cho đến lúc chín.
• Chúng chích hút trên cuống quả và quả, thường tập trung nhiều ở những quả chùm. Nếu rệp sáp phát triển ở mật độ cao thì quả sẽ dễ bị rụng. Trái lại, nếu mật độ rệp sáp thấp, quả vẫn còn trên cây nhưng chất lượng giảm đáng kể như lem lép,…
• Rệp sáp gây hại tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển. Do quá trình sống, rệp sáp bài tiết ra mật ngọt. Tạo môi trường thích hợp cho sâu hại sầu riêng.
• Rệp sáp sống cộng sinh với các loại kiến. Bằng cách kiến tha rệp từ nơi này sang nơi khác, từ cây này sang cây khác.

Biện pháp phòng trừ

• Bọ rùa Cryptolaemus montrouzieri Mulsant đã được ghi nhận là thiên địch của rệp sáp.
• Phun nước vào quả có thể rửa trôi rệp sáp trên quả.
• Tỉa và cắt bỏ những quả non bị nhiễm nặng.
• Tránh trồng xen với những cây bị nhiễm rệp sáp như mãng cầu, chôm chôm,…
• Phun thuốc khi mật số rệp sáp cao bằng các loại thuốc có chứa hoạt chất như: Buprofezin, Spirotetramat, Clothianidin, dầu khoáng,…
• NHỆN ĐỎ (Eutetranychus Sp.)

Dấu hiệu gây hại

• Nhện đỏ cũng nằm trong những loài sâu hại sầu riêng thường gặp.
• Sinh trưởng tốt ở thời tiết nóng ẩm.
• Nhện đỏ thường tấn công ở lá, hoa, chồi và xuất hiện nhiều ở mùa nắng.
• Vòng đời khá ngắn, nhện đỏ gây hại bằng cách dùng miệng cạp biểu bì mặt lá. Tạo thành những chấm trắng li ti và tiết độc tố. Khi cây bị nhẹ, lá có màu vàng, như là bị bụi, còn bị hại nặng lá có màu trắng bạc, dễ rụng, cây còi cọc sinh trưởng kém.

Biện pháp phòng trừ

• Tạo điều kiện thuận lợi cho thiên địch như bọ, châu chấu, kiến để tấn công tác hại của nhện đỏ trên cây sầu riêng.
• Phun nước lên tán lá tạo ẩm độ cao.
• Sử dụng các loại thuốc có chứa các hoạt chất để phun như: Dầu khoáng, Abamectin, Bacillus thuringiensis var. kurstaki, Sulfur, Emamectin benzoate, Clothianidin,…
• BỆNH THÁN THƯ

Bệnh thán thư trên cây sầu riêng do nấm Colletotrichum spp  Đây cũng là loại nấm gây ra bệnh thán thư trên các loại cây trồng khác.

Dấu hiệu gây hại

Bệnh thán thư gây hại trên nhiều bộ phận của cây như lá, hoa, quả non.

• Trên lá: Lúc đầu, vết bệnh thường phát sinh ở mép hay chóp lá, sau đó lan vào phía trong. Phần phiến lá có màu nâu đậm, vết bệnh điển hình là để lại các đường viền hình tròn có màu nâu đậm dọc theo hai bên gân chính của lá. Vết bệnh cũng có thể bắt đầu từ vết thương trên lá do côn trùng, rách do gió hay do chăm sóc. Bệnh nặng làm lá khô cháy dần và rụng sớm, trơ cành.
• Trên hoa: Những bông bị nhiễm nấm sẽ có vết thối màu nâu xám. Vết bệnh này sẽ đen và lan dần ra, cuối cùng sẽ khiến hoa bị rụng.
• Trên quả: Quả có các vết đốm nhỏ màu nâu hiện rõ ở hốc gai. Vết bệnh nặng chuyển màu đen dần ở giữa và quầng vàng phía ngoài, rồi lan rộng ra, dần dần trái sẽ bị rụng.

Biện pháp phòng trừ

• Tăng cường dinh dưỡng cho cây, bón các loại phân hữu cơ hoai mục hay phân đã được ủ với nấm trichoderma. Tưới bổ sung các chủng vi sinh vật có lợi vào đất.
• Giữ ẩm cho đất trong mùa khô bằng cây cỏ dại hay các vật liệu hữu cơ.
• Cắt tỉa, tạo tán cho cây hợp lý, tránh để vườn rậm rạp, độ ẩm cao.
• Tiến hành cắt tỉa cành lá, hoa, quả nhiễm bệnh đem đi tiêu hủy, tránh lây lan.
• Phun phòng nấm bệnh và côn trùng định kỳ.
• THỐI THÂN XÌ MŨ (Phytophthora sp.)

Dấu hiệu gây hại

Vết bệnh có thể ở trên thân chính, cành hoặc cổ thân, rễ, trái.

Ban đầu, vết bệnh làm cho vỏ của thân cây bị úng nước, thối nâu thành những vùng bất dạng. Trong điều kiện vườn rậm rạp và ẩm thấp thì có thể thấy vết bệnh được phủ phớt qua một lớp nấm trắng.

Khi bệnh nặng, vỏ cây bị thâm và khô đi, hoặc vỏ có thể nứt dọc và chảy mủ, phần gỗ nằm bên dưới thối nâu, vết bệnh lan rộng ra xung quanh,

Vết bệnh ở rễ làm bộ rễ ít rễ tơ, rễ ngắn với phần vỏ bị thối rất dễ bị tuột ra khỏi rễ (nhất là rễ con).

Do không hút được nước và dinh dưỡng để nuôi cây nên bộ lá bị vàng và rụng dần, không mọc được lá non, các cành vượt và cả cành lớn bị chết dần, cây bị xơ xác, dần dần cả cây bị chết.

Biện pháp phòng trừ

Trồng với mật độ hợp lý. Cần lên liếp cao, đắp mô và có hệ thống tưới tiêu để tránh ngập úng

Bón cân đối N-P-K và tăng cường phân hữu cơ, bổ sung thêm nấm đối kháng, nấm men, humic vào đất để cải tạo đất

Vệ sinh vườn, gốc cây, tỉa cành tạo tán, làm cỏ vườn tạo điều kiện thông thoáng.

Tránh tạo vết thương cho cây, cần vệ sinh dụng cụ chắt tỉa, quét vôi sau khi tỉa cắt tỉa.

Khi phát hiện cây bệnh nên cắt bỏ, thu gom bộ phận bị nhiễm bệnh để tiêu hủy. Sau đó, tiến hành phun sát khuẩn và diệt nấm bằng nano đồng và vắc xin thực vật, thuốc có hoạt chất Metalaxyl.

Những cây đã bị thối ở vỏ, thân, gốc thì dùng dao cạo sạch vết bệnh, rồi quét lên đó dung dịch thuốc có hoạt chất Metalaxyl, Mancozeb, Amisulbrom…sau một thời gian vết bệnh sẽ lành, vỏ cây sẽ tái sinh.

• CHÁY LÁ, CHẾT ĐỌT (Rhizoctonia solani)

Dấu hiệu gây hại

Gây hại ở tất cả các giai đoạn sinh trưởng phát triển của cây sầu riêng.

Lúc đầu trên lá xuất hiện những đốm nhỏ, sũng nước.

Sau đó những đốm nhỏ liên kết lại thành mảng bất dạng, khô và chuyển sang màu nâu sáng với rìa màu nâu tối.

Lá bệnh bị biến dạng và rụng.

Các lá bệnh có thể bị kết dính lại nhưng không rụng.

Nếu nấm xuất hiện ở phần lá ngọn sẽ làm khô chết phần ngọn phía trên.

Ở cây trưởng thành, bệnh làm cho cành và nhánh nhỏ lại ảnh hưởng xấu đến năng suất và phẩm chất trái.

Biện pháp phòng trừ

Bố trí vườn ươm cây con với mật độ vừa phải

Không nên bố trí vườn cây con dưới tán của cây lớn.

Vệ sinh vườn cây, thu dọn và tiêu hủy các lá bệnh.

Cắt tỉa cành tạo độ thông thoáng.

Phun các loại thuốc như Benomyl, Copperoxychloride, Validamycin, Copper Hydroxide

CHÚC QÚY BÀ CON CANH TÁC TỐT VÀ MỘT VỤ MÙA NHƯ Ý!

Mời quý bà con xem thêm bài viết:

Tài liệu tham khảo:

https://baniglobal.com/tong-hop-cac-loai-sau-hai-sau-rieng/

http://camnangcaytrong.com/sau-benh-hai-cay-sau-rieng-sbc46.html